Ana içeriğe atla

Balkan Savaşları (1912-1913)

Bu iç çekişmeler İmparatorluğun dış siyasetini de etkilemişti. Osmanlı Devleti’nin güçsüzlüğü ve dağılma olasılığı Balkanlı Devletlerini harekete geçirmişti. Balkan Yarımadasında sadece Arnavutluk ve Makedonya Osmanlı Devletinin egemenliğinde idi. Ama Balkan Devletlerinin hepsi gözünü bu güzel toprak parçasına dikmişti. 8 Ekim 1912’de Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ birleşerek, Trablusgarp Savaşı’yla meşgul Osmanlı Devleti’ne karşı savaş açtılar. Osmanlı Devleti, Rumeli’de bir tehlike görmediğinden buradaki askerlerin bir bölümünü terhis etmiş, güçlerini Doğu ve Batı Ordusu diye iki gruba ayırmıştı. Osmanlı birlikleri Bulgar, Yunan ve Sırp taarruzları karşısında ağır kayıplar verdi. Yanya, İşkodra dışında Batı Trakya boşaltıldı. 29 Ekim 1912’de Osmanlı Kuvvetleri bazı bölgelerde başarılı oldularsa da, Çatalca önlerine kadar çekildiler. 8 Kasım 1912’de Yunanlılar Selanik’i işgal etti. 17 Kasım 1912’de Bulgarların İstanbul’u almak için taarruzları geri püskürtüldü. 28 Kasım 1912’de savaşı fırsat bilen Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti. Balkan devletleri elde ettikleri başarılardan sonra birbirlerine düşmekteyken, büyük devletlerin araya girmesiyle 17 Aralık 1912’de Londra Barış Konferansı toplandı. Çıkar çatışmaları konferansın uzamasına sebep oldu. 26 Mart 1912’de Edirne, Bulgarların eline geçti. 6 Martta Yanya, 23 Nisan’da İşkodra düştü. 1.Balkan Savaşı, 30 Mayıs 1913’te imzalanan Londra Antlaşması'yla sona erdi.

Antlaşmaya göre; Trakya’da Osmanlı-Bulgar sınırı Midye-Enez hattı oldu. Trakya, Edirne Bulgaristan’a, Güney Makedonya, Selanik ve Girit Yunanistan’a, Kuzey ve Orta Makedonya Sırbistan’a, Silistre Romanya’ya verildi. Arnavutluk’un bağımsızlığı kabul edildi.

1. Balkan Savaşı’nda istediği toprakları alamadığına inanan Bulgaristan, 29 Haziran 1913’te Yunanistan ve Sırbistan’a saldırdı. Böylece II. Balkan Savaşı başladı. Bulgar güçleri Yunanistan, Romanya ve Sırbistan askerleri karşısında yenildi. Osmanlı Devleti de bu fırsatı değerlendirdi. Mustafa Kemal’in kurmay başkanı olduğu Bolayır Kolordusu, Bulgaristan’a taarruz ederek 15 Temmuz 1913’te Keşan’ı, 17 Temmuz’da Enez ve İpsala’yı, 18 Temmuz’da Uzunköprü’yü, 21 Temmuz günü de, Karaağaç ve Dimetoka’yı alarak Edirne’ye girdi. Bulgaristan barış istedi. 29 Eylül 1913’te İstanbul Antlaşması imzalandı. Edirne Osmanlı Devleti’ne geri verildi. Dimetoka Osmanlılarda kalmak üzere Meriç nehri Türk-Bulgar sınırı oldu.

Balkan Savaşları imparatorluğun dağılmasını daha da hızlandırmıştır. 1914’e gelindiğinde İmparatorluk bir hayli küçülmüştü. Ülkenin 3 Milyon kilometrekarelik bir alanın 1.100.000 kilometrekaresi ve 24 milyonluk nüfusun 5 milyonu artık yoktu. Kendi başlarına yeterince büyük olan bu kayıplar Rumeli’yi de içine aldığında daha da önemliydi. 1906/7 sayımında Osmanlı nüfusu 20.884.630 kişi iken 1914 sayımında bu nüfus 18.52.016’ya düşmüştü.

Balkan Savaşları’nın İttihat ve Terakki’nin politikaları üzerinde de etkisi büyük olmuştur. Çünkü 1914’te başlayan dünyanın ilk büyük savaşına Osmanlı Devleti İttihat ve Terakki’nin iktidarı kesin olarak elinde tuttuğu ve tek partili bir yönetim kurduğu bir dönemde katılmıştır. Meşrutiyet’in ilanıyla başlayan dönem içinde İmparatorluğa çok uluslu niteliğini kazandıran Rumeli topraklarının yitirilmesinin Jön Türklerin ideolojisi üzerindeki etkisi ağırlık merkezinin Anadolu’ya ve Orta Doğu’daki Osmanlı topraklarına kayması olmuştur. Bu ise Türkçülük ve İslamcılık düşüncelerinin daha çok ön plana çıkarılması anlamına geliyordu.

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Türk Harflerinin Kabulü

Türkler İslamiyeti kabul etmeden önce kendi milli alfabeleri olan Orhun ve Uygur alfabelerini kullanmışlardı. İslamiyeti kabul etmelerinden sonra ise Arap harflerini benimsediler. Ancak bu harfler Türkçenin yapısına uymuyordu. Arap harflerinin öğrenilmesi ve yazılması oldukça zordu. Bu yüzden, halkın büyük çoğunluğu okuma yazma bilmiyordu. Cumhuriyet döneminde ele alınan önemli konulardan biri de harfler konusu oldu. 1927 yılında Maarif Vekaleti, harfler konusunda incelemelerde bulundu. Aynı yıl çıkarılan posta pullarında Türk Postaları kelimeleri Latin harfleriyle yazıldı. 1928’de Maarif Vekaletinde bir alfabe komisyonu kuruldu. Komisyon, Arap harfleri yerine Latin harflerine dayalı Türk alfabesini hazırlamaya başladı. Bu konu ile yakından ilgilenen Mustafa Kemal Paşa’nın çabaları sonucu Türk alfabesine son şekli verildi. Mustafa Kemal Paşa, yeni Türk harflerinin kabul edilmesi konusunu, 9 Ağustos 1928’de İstanbul Sarayburnu’nda halka şu sözlerle bildirdi: “Arkadaşlar, zengin dil...

Lozan Barışı’nından Sonraya Kalan Sorunlar

Ne var ki bu barışçı tutumu engelleyebilecek Lozan Barış Anlaşması ’nda çözümü sonraya bırakılan sorular bulunmaktadır. Bu sorunlar, İngiltere ile Musul, Fransa ile Osmanlı borçları ve bunların tasfiyesi, Yunanistan ile etabli yeni yerleşikliğin tanımlanması sorunundan kaynaklanan anlaşmazlıklardır. Birinci Dünya Savaşı sonucu Alman, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorlukları parçalanmışlar, Bu ülkelerdeki hanedanlar tarihe karışmıştır. Ayrıca Rusya’da siyasi rejim değişikliği sonucu Bolşevik yönetimi kurulmuştur. Türkiye Lozan Barış Anlaşması’ndan sonra dönemin büyük kabul edilen Batı devletlerine karşı, yansız bir politika izlemeye çalışmıştır. 1923-1930 arası dönemde Türkiye’nin dış politikasını etkileyen iki temel unsur bulunmaktadır. Birincisi, Avrupa’nın en güçlü devletleriyle sınır komşusu olmasıdır. Küzeydoğu da Sovyetler Birliği; güneyde İngiltere ve Fransa ile  denetimindeki manda rejimleri dolayıyla ve Ege’de On iki Ada ile İtalyanlar’la sınır komşusu olmuştur.

Soyadı Kanunu

Toplumsal alanda eşitliği sağlamak ve bireyin kişisel ve toplumsal kimliğini belirlenmesini, çizilen ulusal kimlik çerçevesinde özgür yurttaşın yaratılması hedefiyle herkesi tanımlayan bir soy adı vermek için  24 Kasım 1934 tarihinde Soyadı Kanunu çıkarılmıştır.Yasanın üçüncü maddesine göre rütbe memuriyet, aşiret isimleri, ayrıcalık sağlayan niteleyici sıfatlar, yabancı ırk ve ulus isimleri, gülünç ve genel ahlak kurallarına uymayan lakaplar soyadı olarak alınamayacaktı. TBMM’nin, çağdaşlaşma siyasetine uygun olarak çıkardığı, feodalizme, gericiliğe ve aşiret hayatına son verip, ulusal değerlere bağlı bir toplum yaratmayı amaçlayan önemli yasalardan biridir. Soyadı Yasasını bütünleyen, aynı yıl içinde TBMM’nin çıkardığı diğer bir yasa ile “Ağa, Hacı, Hoca, Hafız, Molla, Efendi, Bey, Beyefendi, Hanım, Hanımefendi, Paşa ve Hazretleri”   unvanlarının kullanılması yasaklanmıştır. Çünkü bu unvanlar sıradan insanlar için değil toplum üzerinde nüfuzlu kişiler tarafından kull...