1881 yılında, şimdiki Misak-ı Milli sınırlarının dışında kalmış olan, fakat Osmanlı döneminde, siyasal faaliyetlerin ve modernleşme çalışmalarının en yoğun yaşandığı şehirlerden birisi olan Selanik’te doğmuş ve ortaokulu bitirinceye kadar burada yaşamıştır. Askeri Liseyi okumak için geldiği Manastır ise, özgürleşme çalışmalarının odağında bulunan, asker ve sivil aydın kadroların en yoğun olduğu, hareketli bir Makedonya şehri idi. Gerek İstibdat yönetimine karşı verilen mücadelede, gerek ikinci meşrutiyetin ilan ettirilmesinde ve gerekse 31 Mart Olayı olarak bilinen gerici ayaklanmasını bastıran Hareket Ordusunun oluşturulmasında her iki şehir de oldukça önemli rol oynamıştır. Bu şehirlerin batıyı en iyi tanıyan, azınlık isyanlarına en yakın, Avrupa görgü ve bilgisi en fazla olan Osmanlı şehirlerinden oluşu, Mustafa Kemal’in siyasal olarak erken olgunlaşmasını sağlamış, bu nedenle de daha çocukluğundan beri kendisini, siyasal faaliyetlerin ve özgürleşme hareketlerinin içinde bulmuştur.
Askeri liseyi bitirdikten sonra Harp Okulu’nu okumak için İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, başkentin siyasal ortamından rahatsız olmuştu. Çünkü ülkenin esas unsuru olan Türkler, Osmanlı başkentinde ikinci sınıf bir konuma getirilmiş ve azınlıklar şımartılmıştı. Azınlıkların yasa tanımazlığı, hükümetin bunlara karşı önlem alamayışı, büyük Avrupa devletlerinin İmparatorluğu diledikleri gibi yönlendiriyor oluşu O’nu hem üzmüş, hem de gelecekte nelerin yapılabileceği konusunda düşünmeye sevk etmişti. Bu nedenle daha harp Okulu sıralarında iken, ülkenin geleceğine ilişkin arkadaşları ile birlikte bazı siyasal faaliyetlerde bulunmuştu.
Mustafa Kemal Harp Okulu ve arkasından da Harp Akademisi’ni bitirdikten sonra, ilk subaylık görevine 1905 yılında Şam’da başlamıştı. Orada kurduğu Vatan ve Hürriyet Cemiyeti, kendisi Makedonya’ya naklolduktan sonra İttihat ve Terakki ile birleşmişti. 31 Mart Ayaklanması bastırıldıktan sonra, silahlı kuvvetlere mensup kişilerin siyasal faaliyette bulunması askeri darbelere yol açtığı için siyaset yapacak kişilerin ordudan ayrılması gerektiğini savunmuş ve bu yüzden İttihat Terakki ile fikir ayrılığına düşüp Cemiyetten ayrılmıştı.
Birinci Dünya Savaşı’nda Mustafa Kemal, dünya askerlik tarihinde önemli bir yeri olan ünlü Çanakkale Zaferini kazanmış ve Savaşın en büyük planlarından biri olan “Müttefik ordularının boğazlardan geçip, Rusya’ya yardım iletme” girişimlerine engel olmuştu.
Daha sonra kısa bir süre için, o zaman veliaht olan Vahdettin ile birlikte Almanya’ya gitmiş, oradan döndükten sonra da Doğu cephesine atanmıştı. Buradaki çalışmaları sırasında, Doğudaki, “aşiret reisi, toprak ağası ve tarikat şeyhi” üçlüsü ile halk arasındaki ilişkileri görüp tanıma olanağını bulmuştu. Çarlığın devrilmesinden sonra SSCB ile, Brest Litovsk Antlaşması imzalanarak doğu cephesi kapandıktan sonra Mustafa Kemal, 16 Ağustos 1918 tarihinde Suriye’deki 7. Orduya nakledilmiş, daha sonra da Yıldırım Orduları Grup Komutanlığına atanarak Adana’da bulunan bu ordunun karargahına yerleşmişti.
Adana’da bulunduğu sırada M.Kemal Ali Fuat Paşa’ya, “Bu koşullarda Osmanlı Devleti’nin nasıl kurtarılacağını değil, yıkılan bu devletin içinden milli bir devletin nasıl kurulacağını düşünmek gerektiğini” belirtmişti.
Mustafa Kemal cepheye, Müttefiklerin Osmanlı ordularını tamamen imha planını uygulamaya başladıkları sırada gelmişti ve aslında yapılacak hiçbir şey kalmamıştı. O yine de dağınık haldeki Türk birliklerini toparlayıp, Türk çoğunluğu olan bir noktaya çektikten sonra İngilizlere karşı yeni bir direniş hattı oluşturmayı düşünüyordu, fakat Yıldırım Orduları’na atandığında zaten Ateşkes imzalanmıştı.
Askeri liseyi bitirdikten sonra Harp Okulu’nu okumak için İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, başkentin siyasal ortamından rahatsız olmuştu. Çünkü ülkenin esas unsuru olan Türkler, Osmanlı başkentinde ikinci sınıf bir konuma getirilmiş ve azınlıklar şımartılmıştı. Azınlıkların yasa tanımazlığı, hükümetin bunlara karşı önlem alamayışı, büyük Avrupa devletlerinin İmparatorluğu diledikleri gibi yönlendiriyor oluşu O’nu hem üzmüş, hem de gelecekte nelerin yapılabileceği konusunda düşünmeye sevk etmişti. Bu nedenle daha harp Okulu sıralarında iken, ülkenin geleceğine ilişkin arkadaşları ile birlikte bazı siyasal faaliyetlerde bulunmuştu.
Mustafa Kemal Harp Okulu ve arkasından da Harp Akademisi’ni bitirdikten sonra, ilk subaylık görevine 1905 yılında Şam’da başlamıştı. Orada kurduğu Vatan ve Hürriyet Cemiyeti, kendisi Makedonya’ya naklolduktan sonra İttihat ve Terakki ile birleşmişti. 31 Mart Ayaklanması bastırıldıktan sonra, silahlı kuvvetlere mensup kişilerin siyasal faaliyette bulunması askeri darbelere yol açtığı için siyaset yapacak kişilerin ordudan ayrılması gerektiğini savunmuş ve bu yüzden İttihat Terakki ile fikir ayrılığına düşüp Cemiyetten ayrılmıştı.
Birinci Dünya Savaşı’nda Mustafa Kemal, dünya askerlik tarihinde önemli bir yeri olan ünlü Çanakkale Zaferini kazanmış ve Savaşın en büyük planlarından biri olan “Müttefik ordularının boğazlardan geçip, Rusya’ya yardım iletme” girişimlerine engel olmuştu.
Daha sonra kısa bir süre için, o zaman veliaht olan Vahdettin ile birlikte Almanya’ya gitmiş, oradan döndükten sonra da Doğu cephesine atanmıştı. Buradaki çalışmaları sırasında, Doğudaki, “aşiret reisi, toprak ağası ve tarikat şeyhi” üçlüsü ile halk arasındaki ilişkileri görüp tanıma olanağını bulmuştu. Çarlığın devrilmesinden sonra SSCB ile, Brest Litovsk Antlaşması imzalanarak doğu cephesi kapandıktan sonra Mustafa Kemal, 16 Ağustos 1918 tarihinde Suriye’deki 7. Orduya nakledilmiş, daha sonra da Yıldırım Orduları Grup Komutanlığına atanarak Adana’da bulunan bu ordunun karargahına yerleşmişti.
Adana’da bulunduğu sırada M.Kemal Ali Fuat Paşa’ya, “Bu koşullarda Osmanlı Devleti’nin nasıl kurtarılacağını değil, yıkılan bu devletin içinden milli bir devletin nasıl kurulacağını düşünmek gerektiğini” belirtmişti.
Mustafa Kemal cepheye, Müttefiklerin Osmanlı ordularını tamamen imha planını uygulamaya başladıkları sırada gelmişti ve aslında yapılacak hiçbir şey kalmamıştı. O yine de dağınık haldeki Türk birliklerini toparlayıp, Türk çoğunluğu olan bir noktaya çektikten sonra İngilizlere karşı yeni bir direniş hattı oluşturmayı düşünüyordu, fakat Yıldırım Orduları’na atandığında zaten Ateşkes imzalanmıştı.
Yorumlar
Yorum Gönder