Doğa bilimlerinin konusu nasıl doğayı ve doğal olguları çözümleyerek açıklamak ve yasalar çıkarmaksa insan bilimlerinin konusu da tarihi ve tarihsel olguları anlamaya ve değerlendirmeye çalışarak insanlığın zaman içinde geçirdiği serüvenin özünü ve aslını anlamak ve bu deneyimi yorumlayarak geleceğin insanı için yeni düşünceler üretmektir.
Bu bağlamda tarih kavramı insan etkinliklerini ve bu etkinliklerin sonuçlarını, doğal olanın dışında insan tarafından gerçekleştirilmiş ve yaratılmış bulunan kültürleri anlatır. Bu etkinlik önce düşüncede şekillenir, tasarı haline gelir, sonra uygulamaya konularak somut olay ve olgular haline dönüşür. Son olarak bu etkinlikler sözle ifade edilir. Diğer bir anlatımla bu olay ve olgulara, diğer bir anlatım ile kültürlere, gerçek tarih veya yaşanan tarih diyoruz.
Tarihin ikinci bir anlamı daha vardır, o da insanlığın zaman süreci içinde geçirmiş olduğu serüvenden ibaret olan ve yukarıda açıkladığımız gerçek tarih hakkında tarihçilerin yaptıkları araştırmalar sonucunda elde edilen bilgidir. Tarih bilgisi anlatımı yerine burada da kısaca tarih sözcüğü kullanılmaktadır. Tarihçi toplumsal oluşumların nasıl gerçekleştiğini, bu oluşumların nasıl değiştiklerini, nüfus hareketlerini, sosyal eğilimleri, gerilimleri ve olguları, zihniyetlerin dinamiğini, ekonomik ve siyasal çatışmaları anlamaya ve açıklamaya çalışır. T.H. Huxley’in dediği gibi “bilinende sınır vardır, bilinmeyende sınır yoktur. İnsan aklı anlaşılmazlığın engin okyanusunda barınacak bir ada sağlar. Her kuşağa düşen iş, bu okyanustaki adaya biraz daha toprak katarak büyütmektir”.
Böylece elde edilen tarih bilgisi toplumlar veya kültürler arası ve içi ilişkileri aydınlatır ve bunların düzenlenmesine yardımcı olur. Her toplum veya kültür bu ilişkiler içinde var olmakta, değişmekte, dönüşmekte veya yok olmaktadır. Bu konuda elde edilecek bilgiler insanın ve insanın üyesi bulunduğu toplumun yaşamının sürdürmesine yardımcı olmaktadır. Çünkü insanların ve toplumların kimliği bu tarihsel süreç içinde oluşmaktadır.
Böyle bir anlayış tarihi aktörünün insan ve insan grupları olduğunun bilincine varılması anlamına gelir. Tarihi yapan insan ve insanın doğal ve kültürel çevresi ile ilişkileridir. Gerçekten tarihin öznesi insanın kendisidir. Ne var ki sadece kendi kişiliğine, çevresine, üyesi bulunduğu topluma ve dünyaya karşı sorumluluk hissedebilen insanlar tarihin öznesi olabilirler. Bu kavrayış ve bilinçten yoksun olan insanlar ise tarihin öznesi değil nesnesi, diğer bir ifade ile malzemesi haline gelirler; çünkü bu insanlar ve toplumlar insiyatif sahibi olan diğer insanlar ve toplumlar tarafından kullanılırlar.
Bir toplum insanlığın tarihsel deneyimini günümüzün sorunlarının anlaşılması çözümlenmesi için yeniden yorumlamak ve kendi tarihini dünya tarihi içindeki yerine oturtmak yoluyla kazanacağı tarih bilinci sayesinde kendini tanıyabilir; gideceği yönü ve kısa ve uzun dönemli amaçlarını saptayabilir. Toplumun bütün üyelerine bu bilincin kazandırılabilmesi, belirlenen yönelim ve hedeflerin benimsetilebilmesi bireysel ve toplumsal varlığımızın sürdürülebilmesi açısından önemli ve yararlıdır. Bu ise ancak eğitim ve öğretim yoluyla gerçekleştirilebilir.
Bu bağlamda tarih kavramı insan etkinliklerini ve bu etkinliklerin sonuçlarını, doğal olanın dışında insan tarafından gerçekleştirilmiş ve yaratılmış bulunan kültürleri anlatır. Bu etkinlik önce düşüncede şekillenir, tasarı haline gelir, sonra uygulamaya konularak somut olay ve olgular haline dönüşür. Son olarak bu etkinlikler sözle ifade edilir. Diğer bir anlatımla bu olay ve olgulara, diğer bir anlatım ile kültürlere, gerçek tarih veya yaşanan tarih diyoruz.
Tarihin ikinci bir anlamı daha vardır, o da insanlığın zaman süreci içinde geçirmiş olduğu serüvenden ibaret olan ve yukarıda açıkladığımız gerçek tarih hakkında tarihçilerin yaptıkları araştırmalar sonucunda elde edilen bilgidir. Tarih bilgisi anlatımı yerine burada da kısaca tarih sözcüğü kullanılmaktadır. Tarihçi toplumsal oluşumların nasıl gerçekleştiğini, bu oluşumların nasıl değiştiklerini, nüfus hareketlerini, sosyal eğilimleri, gerilimleri ve olguları, zihniyetlerin dinamiğini, ekonomik ve siyasal çatışmaları anlamaya ve açıklamaya çalışır. T.H. Huxley’in dediği gibi “bilinende sınır vardır, bilinmeyende sınır yoktur. İnsan aklı anlaşılmazlığın engin okyanusunda barınacak bir ada sağlar. Her kuşağa düşen iş, bu okyanustaki adaya biraz daha toprak katarak büyütmektir”.
Böylece elde edilen tarih bilgisi toplumlar veya kültürler arası ve içi ilişkileri aydınlatır ve bunların düzenlenmesine yardımcı olur. Her toplum veya kültür bu ilişkiler içinde var olmakta, değişmekte, dönüşmekte veya yok olmaktadır. Bu konuda elde edilecek bilgiler insanın ve insanın üyesi bulunduğu toplumun yaşamının sürdürmesine yardımcı olmaktadır. Çünkü insanların ve toplumların kimliği bu tarihsel süreç içinde oluşmaktadır.
Böyle bir anlayış tarihi aktörünün insan ve insan grupları olduğunun bilincine varılması anlamına gelir. Tarihi yapan insan ve insanın doğal ve kültürel çevresi ile ilişkileridir. Gerçekten tarihin öznesi insanın kendisidir. Ne var ki sadece kendi kişiliğine, çevresine, üyesi bulunduğu topluma ve dünyaya karşı sorumluluk hissedebilen insanlar tarihin öznesi olabilirler. Bu kavrayış ve bilinçten yoksun olan insanlar ise tarihin öznesi değil nesnesi, diğer bir ifade ile malzemesi haline gelirler; çünkü bu insanlar ve toplumlar insiyatif sahibi olan diğer insanlar ve toplumlar tarafından kullanılırlar.
Bir toplum insanlığın tarihsel deneyimini günümüzün sorunlarının anlaşılması çözümlenmesi için yeniden yorumlamak ve kendi tarihini dünya tarihi içindeki yerine oturtmak yoluyla kazanacağı tarih bilinci sayesinde kendini tanıyabilir; gideceği yönü ve kısa ve uzun dönemli amaçlarını saptayabilir. Toplumun bütün üyelerine bu bilincin kazandırılabilmesi, belirlenen yönelim ve hedeflerin benimsetilebilmesi bireysel ve toplumsal varlığımızın sürdürülebilmesi açısından önemli ve yararlıdır. Bu ise ancak eğitim ve öğretim yoluyla gerçekleştirilebilir.
gerçekten güzel özellikle de 5. paragrafın sonlarına doğru daha güzel devamını bekliyorum ama birde ezber olmasa şu tarih tadına diyecek yok BAY
YanıtlaSilçok güzelmiş
YanıtlaSil